Składka zdrowotna w czasie zawieszenia działalności gospodarczej

Od czasu wejścia zmian wynikających z tzw. Polskiego Ładu pojęcie „składki zdrowotnej” stało się kolejnym istotnym obciążeniem dla przedsiębiorców. Jej wielkość wbrew temu do czego byli przyzwyczajeni przedsiębiorcy stała się bowiem procentowo powiązana z generowanymi dochodami. Obowiązkowe odprowadzenie dla potrzeb NFZ w skrajnym przypadku „zjada” aż 9% dochodu tych, którzy zdecydowali się na sprzedaż środka trwałego bądź wyposażenia (np. samochodu, sprzedaży maszyny, nieruchomości itp.).

Powyższe skutki odnoszą się do dochodów podatnika uzyskiwanych w czasie prowadzonej działalności gospodarczej. Nie odnoszą się zaś do sytuacji, gdy sprzedaż nastąpiłaby w czasie zawieszenia działalności gospodarczej.

Skutki sprzedaży aktywów trwałych w czasie zawieszenia działalności – składka zdrowotna

Zanim przejdziemy do pogłębionej analizy, należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że przedsiębiorca ma prawo do sprzedaży składników majątku w czasie zawieszenia działalności gospodarczej. Normuje to art. 25 ust. 2 pkt 3 ustawy prawo przedsiębiorców:

„W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca: może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie”.

Dochód uzyskany z tytułu takiej sprzedaży nie będzie objęty obowiązkiem opłacania składki zdrowotnej. Skutek ten można wywieść z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, zgodnie z którym osoby które zawiesiły działalność gospodarczą, zostały wyłączone z kategorii osób prowadzących działalność gospodarczą. Poprzez to, nie są one objęte obowiązkiem odprowadzania składki zdrowotnej takim jak są przedsiębiorcy.

Nie przewidziano dla nich również odrębnego tytułu ubezpieczeniowego i co za tym idzie przedsiębiorcy którzy w czasie zawieszenia działalności gospodarczej sprzedadzą np. własne środki trwałe nie będą musieli od uzyskanego z tego tytułu dochodu zapłacić składki zdrowotnej.

Taką wykładnie wspiera również, art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Zgodnie z tym przepisem, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stanowi dochód z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy PIT. To w jaki sposób należy ustalać ten dochód w czasie zawieszenia działalności gospodarczej, odczytujemy z treści art. 82 ust. 2 zd ww. ustawy. Wskazano w niej, że przychody i koszty osiągnięte w czasie zawieszenia działalności nie są uwzględniane w dochodzie oskładkowanym składką zdrowotną.

Analogiczne regulacje zostały przewidziane dla tzw. ryczałtowców opodatkowanych zg. z ustawą o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Ponadto, takie rozumienie przepisów potwierdza ZUS, w wydawanych przez siebie interpretacjach:

  • Interpretacja ZUS oddział w Lublinie z dnia 4 sierpnia 2022 r., sygn. DI/200000/43/896/2022

„Należy zatem stwierdzić, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności nie ma obowiązku odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zatem, dochód uzyskany ze sprzedaży środków trwałych i wyposażenia, w czasie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie będzie stanowił podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne”.

  • Interpretacja ZUS oddział w Lublinie z dnia 16 marca 2022 r., sygn. DI/200000/43/308/2022

„Wątpliwości dotyczą kwestii, czy po zmianie przepisów dotyczących ubezpieczenia zdrowotnego, począwszy od 2022 r. podczas zawieszenia działalności gospodarczej od dochodu ze sprzedaży środków trwałych i wyposażenia sklepu będzie należna składka na ubezpieczenie zdrowotne. W ocenie Przedsiębiorcy, w czasie zawieszenia działalności gospodarczej uzyskany ze sprzedaży dochód, nie będzie stanowił podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, a w konsekwencji nie będzie obowiązku od tego dochodu opłacić składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zakład podziela stanowisko Przedsiębiorcy”.

  • Interpretacja ZUS oddział w Gdańsku z dnia 31 marca 2023 r., sygn. DI/100000/43/290/2023

„W konsekwencji w okresie zawieszenia wykonywania działalności nie powstaje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest ściśle związane z istnieniem obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba prowadząca pozarolniczą działalność jest zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od daty rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej do momentu jej zakończenia, z wyłączeniem okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Tym samym, osoba która uzyskuje przychody lub ponosi koszty w okresie zawieszenia wykonywania działalności nie uwzględnia ich w przychodach i kosztach dla celów ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i obowiązku opłacenia składki na to ubezpieczenie”.

Podsumowując, w czasie zawieszenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca może zbywać środki trwałe i wyposażenie przedsiębiorstwa, a dochód uzyskany z tego tytułu nie będzie podlegał składce zdrowotnej. Potwierdzają to zarówno przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, jak również ich interpretacja dokonywana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Dominik Szlęzak, Associate, ADN Doradztwo Podatkowe