Brak podatku dla wynajmu pokoi na godziny przez fundacje rodzinne

Ustawa o fundacji rodzinnej wprowadza zamknięty katalog czynności, które mogą być wykonywane przez fundacje rodzinne w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Tymi czynnościami mogą być m.in. najem, dzierżawa lub udostępnianie mienia do korzystania na innej podstawie.

Wydany w ostatnim czasie wyrok WSA w Gdańsku z 19 czerwca 2024 r. (sygn. akt I SA/Gd 219/24) wnosi istotne zmiany w interpretacji przepisów dotyczących najmu krótkoterminowego przez fundacje rodzinne. Wyrok ten stanowi przeciwieństwo dotychczasowo wydawanych interpretacji, w których prezentowano tezy niekorzystne dla podatników.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych interpretacjach indywidualnych (przykładowo z 19 grudnia 2023 r. o sygn. 0111-KDIB1-3.4010.662.2023.2.AN), prezentował stanowisko, że najem krótkoterminowy nieruchomości przez fundację rodzinną stanowi wykonywanie działalności gospodarczej niewymienionej w katalogu działalności dozwolonej, co w konsekwencji powoduje, że fundacje w tym zakresie będą opodatkowane sankcyjną stawką 25% podatku CIT.

Zdaniem Dyrektora KIS najem czy dzierżawa w przeciwieństwie do usług najmu krótkoterminowego lokali,  charakteryzują się dużo większym formalizmem. Polega on m.in. na tym, że zawierana jest stosowna umowa, w której określane są prawa i obowiązki najemcy oraz wynajmującego. W tych umowach wskazywany jest okres, na jaki następuje udostępnienie miejsca, który z reguły obejmuje dłuższe okresy czasowe a rozliczenie usługi ma charakter cykliczny. Płatność zwyczajowo przyjmowana jest w okresach miesięcznych, kwartalnych lub rocznych. Ponadto Dyrektor KIS wskazał, że najem czy dzierżawę wyróżnia także brak zmienności podmiotu, któremu udostępniana zostaje nieruchomość lub jej część.

WSA w Gdańsku w ww. orzeczeniu zaprezentował odmienne stanowisko. Zdaniem WSA brak jest podstaw do różnicowania skutków podatkowych najmu i najmu krótkoterminowego w odniesieniu do fundacji rodzinnych. W przepisach ustawy o fundacji rodzinnej nie zastrzeżono bowiem kryteriów zwyczajowego zawarcia umowy w formie pisemnej, uiszczenia kaucji zabezpieczającej czy dłuższych okresów czasowych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podkreślił, że krótkoterminowy najem podlega ogólnym zasadom wynikającym z kodeksu cywilnego. Ponadto, zakres art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o fundacji rodzinnej jest szerszy niż tylko najem czy dzierżawa. Przepis ten odnosi się również do udostępniania mienia do korzystania na innych podstawach, co zostało potwierdzone w końcowej części wyroku.

Tak więc z orzeczenia wnioskować należy, że dotychczasowa wykładania dokonywana przez Dyrektora KIS była błędna. W obecnym porządku prawnym nie ma bowiem przesłanek dających organom podatkowym legitymację do rozróżniania usług najmu na krótko i długoterminowy przez pryzmat dozwolonej działalności gospodarczej prowadzonej przez fundacje rodzinne.